Terapia poliwagalna: jak regulować nerwy i obniżyć stres skutecznie?

Terapia poliwagalna to innowacyjne podejście terapeutyczne, które wykorzystuje wiedzę o Autonomicznym Układzie Nerwowym (AUN) do wspierania psychofizycznego dobrostanu, obniżania poziomu napięcia i poprawy zdolności adaptacyjnych. Koncentruje się na aktywowaniu ewolucyjnie najnowszego obwodu Nerwu Błędnego (gałęzi brzusznej), aby pomóc osobom powrócić do poczucia stabilności, zaangażowania społecznego i elastyczności, nawet po doświadczeniach traumy czy długotrwałego stresu.

Czym jest Teoria Poliwagalna? Podstawy i Ewolucja

Teoria poliwagalna, opracowana przez dr Stephena W. Porgesa w latach 90. XX wieku, zrewolucjonizowała nasze rozumienie związku między ciałem, umysłem a relacjami społecznymi. Porges, psycholog i neurobiolog, wykazał, że Autonomiczny Układ Nerwowy (AUN) jest znacznie bardziej złożony, niż wcześniej sądzono, i składa się z trzech ewolucyjnie ukształtowanych gałęzi, które niezależnie od naszej woli wpływają na nasze reakcje. Początkowo jego badania koncentrowały się na niemiarowości zatokowej oddechowej i funkcjonowaniu AUN, prezentując holistyczne spojrzenie na stałe czuwanie i współpracę układu przywspółczulnego (nerw błędny) i układu współczulnego. Interesuje Cię, kto jest twórcą teorii poliwagalnej? Z pewnością jest nim Stephen W. Porges, który zbudował podwaliny pod współczesną neuronaukę afektywną.

Kluczowym odkryciem było stwierdzenie, że Nerw Błędny, główny element układu przywspółczulnego, posiada dwie gałęzie o różnych funkcjach i prędkościach przewodzenia impulsów: starszą ewolucyjnie gałąź grzbietową i nowszą gałąź brzuszną. To właśnie ta nowsza gałąź, rozwijająca się w późniejszych etapach ewolucji ssaków, umożliwia zaangażowanie społeczne i poczucie spokoju. Teoria poliwagalna udowodniła, że emocje i doświadczenia psychiczne są ściśle powiązane z procesami fizjologicznymi w ciele, zrywając z tradycyjnym podziałem na psyche i soma. Zrozumienie tego połączenia jest kluczowe w dziedzinie, jaką jest psychosomatyka i somatopsychologia. Czym jest teoria poliwagalna i jakie są jej podstawy, jeśli chodzi o ewolucyjne aspekty?

Dalszy rozwój i popularyzacja teorii to w dużej mierze zasługa Deb Dany, psychoterapeutki z wieloletnim doświadczeniem klinicznym. Dostrzegła ona w koncepcji Stephena Porgesa naukowe wyjaśnienie wielu zjawisk obserwowanych u klientów z traumą, co doprowadziło do jej współpracy z Porgesem i stworzenia praktycznych narzędzi terapeutycznych. W grudniu 2020 roku powstał Polyvagal Institute, wspierający dalszy rozwój i nauczanie tej koncepcji na całym świecie, a Stephen W. Porges został uhonorowany nagrodą Pioneer Award za swój wkład w rozwój psychoterapii somatycznej. Warto również wspomnieć o Stanleyu Rosenbergu, którego prace w znaczący sposób poszerzyły praktyczne zastosowania tej teorii.

Trzy Stany Autonomiczne: Mapa Reakcji Układu Nerwowego

Teoria poliwagalna opisuje trzy główne stany, w których może funkcjonować nasz autonomiczny układ nerwowy, odpowiadające na różne sygnały bezpieczeństwa lub zagrożenia. Są one hierarchicznie uporządkowane, co oznacza, że w obliczu rosnącego zagrożenia, organizm aktywuje kolejne, coraz starsze ewolucyjnie mechanizmy obronne: Jakie są trzy stany Autonomicznego Układu Nerwowego według teorii poliwagalnej?

1. **Stan Wentralny (Ventral Vagal) – Strefa Spokoju i Zaangażowania Społecznego:** To ewolucyjnie najnowszy obwód, kontrolowany przez brzuszną gałąź Nerwu Błędnego. Kiedy znajdujemy się w tym stanie, czujemy się bezpiecznie, spokojnie i stabilnie. Mamy dostęp do najnowszych struktur mózgu, co pozwala nam myśleć logicznie, być świadomym własnego ciała i emocji, oraz reagować adekwatnie do sytuacji. Stan wentralny sprzyja nawiązywaniu dobrych relacji, empatii, wspieraniu innych i przyjmowaniu pomocy. Jesteśmy ciekawi świata, mamy poczucie kontroli nad życiem i elastyczność w radzeniu sobie z wyzwaniami. Jest to optymalny stan dla nauki, rozwoju i kreatywności. Ten stan wpływa na relacje społeczne i poczucie bezpieczeństwa.

2. **Stan Współczulny (Sympathetic) – Reakcja „Walcz lub Uciekaj”:** Aktywuje się, gdy sygnały zagrożenia zaczynają przeważać nad sygnałami poczucia spokoju, a obwód wentralny przestaje nadzorować system. W tym stanie organizm mobilizuje się do walki o przetrwanie, uruchamiając reakcje stresowe. Układ współczulny przyspiesza metabolizm, serce bije szybciej, wzrasta ciśnienie krwi i poziom cukru, uwalniane są mediatory stresu, takie jak adrenalina i kortyzol. Funkcje niezwiązane z natychmiastową obroną, takie jak trawienie, regeneracja czy układ odpornościowy, zostają zahamowane. Neurocepcja koncentruje się na wyłapywaniu zagrożeń, co sprawia, że postrzegamy otoczenie jako wrogie. Jest to strefa „czerwona”, charakteryzująca się złością, strachem, impulsywnością i brakiem empatii.

3. **Stan Dorsalny (Dorsal Vagal) – Reakcja „Zamrożenia”:** Najstarszy ewolucyjnie obwód, uruchamia się, gdy zagrożenie jest przytłaczające, siły się wyczerpują, ucieczka lub walka są niemożliwe. W tym stanie organizm „zamiera”, przygotowując się na to, aby jak najmniej odczuwać ból. Metabolizm zwalnia, oddech staje się płytszy, ciśnienie i poziom cukru spadają, do mózgu dociera mniej tlenu, uwalniane są substancje znieczulające. W stanie dorsalnym, określanym jako „niebieska strefa”, pojawiają się uczucia bezradności, obojętności, odcięcia od emocji, dysocjacji, a nawet omdlenia. Jest to skrajna reakcja obronna, która może chronić przed natychmiastowymi konsekwencjami, ale dłuższe przebywanie w niej sprzyja depresji i izolacji. Czy teoria poliwagalna pomaga w terapii traumy, zwłaszcza jeśli doświadczamy tych skrajnych stanów?

Rozumienie tych stanów pozwala nam z większą wyrozumiałością podchodzić do własnych reakcji. Każdy z nich jest naturalnym mechanizmem, który ewoluował, aby zapewnić nam przetrwanie. Kluczem do zdrowia psychicznego i fizycznego jest elastyczność w przechodzeniu między nimi i zdolność do powrotu do stanu wentralnego po ustaniu zagrożenia. Jakie są objawy dysregulacji układu nerwowego, jeśli organizm ma trudności z powrotem do stanu spokoju?

Trzy Zasady Teorii Poliwagalnej: Hierarchia, Neurocepcja i Koregulacja

Oprócz trzech stanów autonomicznych, teoria poliwagalna wprowadza trzy fundamentalne zasady, które pomagają zrozumieć funkcjonowanie naszego układu nerwowego w kontekście bezpieczeństwa i relacji: Jakie są zasady teorii poliwagalnej?

1. **Zasada Hierarchii:** Nasze reakcje autonomiczne odzwierciedlają ewolucyjny rozwój mózgu i układu nerwowego. W obliczu zagrożenia organizm przechodzi kolejno ze stanu wentralnego (spokój, zaangażowanie społeczne), do współczulnego (walka lub ucieczka), a w ostateczności do dorsalnego (zamrożenie). Powrót do poczucia stabilności również odbywa się w tej kolejności: od dorsalnego, przez współczulny, do wentralnego. Fizjologicznie niemożliwe jest „przeskakiwanie” bezpośrednio między stanem wentralnym a dorsalnym. Ta hierarchia pokazuje, że nasze reakcje obronne są automatyczne i mają na celu ochronę, a nie są wynikiem słabości czy złej woli.

2. **Zasada Neurocepcji:** Jest to nieświadomy, niezależny od naszej woli proces „skanowania” środowiska – wewnętrznego (ciała), zewnętrznego (świata) i relacyjnego (w interakcjach z innymi) – w poszukiwaniu sygnałów poczucia bezpieczeństwa lub zagrożenia. Neurocepcja działa jak wewnętrzny radar, który nieustannie ocenia, czy jesteśmy bezpieczni. Jest ona kształtowana przez nasze doświadczenia życiowe, zwłaszcza te z wczesnego dzieciństwa. Dlatego to, co dla jednej osoby jest neutralne, dla innej może być odebrane jako sygnał zagrożenia, szczególnie po traumach. Wadliwa neurocepcja może prowadzić do nadinterpretowania neutralnych sygnałów jako niebezpiecznych, wpływając na nasze postrzeganie świata i zachowania. Co to jest neurocepcja i dlaczego jest tak istotna?

3. **Zasada Koregulacji:** Oznacza wzajemny, często nieświadomy wpływ, jaki wywierają na siebie Autonomiczne Układy Nerwowe dwóch osób. Jesteśmy biologicznie zaprogramowani do łączenia się z innymi i nasz układ nerwowy nie działa w izolacji. Na przykład, przyjazna obecność, spokojny ton głosu, czy kontakt wzrokowy drugiej osoby mogą pomóc nam się wyciszyć i poczuć się bezpieczniej. Z kolei obecność osoby zestresowanej lub rozregulowanej może wywołać podobne reakcje w naszym własnym systemie. Koregulacja jest kluczowa w budowaniu bezpiecznych relacji, zwłaszcza w psychoterapii, gdzie relacja terapeutyczna staje się korektywnym doświadczeniem, umożliwiającym ponowne wejście w bezpieczny kontakt z drugim człowiekiem. Na czym polega koregulacja w teorii poliwagalnej i jak ją rozpoznać w codziennych relacjach?

Zrozumienie tych trzech zasad pozwala z większą wyrozumiałością podchodzić do własnych i cudzych reakcji. To, co czujemy i jak się zachowujemy, to naturalny efekt działania naszego układu nerwowego, który każdego dnia troszczy się o nasze bezpieczeństwo.

Terapia Poliwagalna: Droga do Regulacji i Odporności na Stres

Terapia poliwagalna to praktyczne zastosowanie teorii Stephena W. Porgesa, mające na celu wspieranie zdrowia psychofizycznego poprzez świadome zarządzanie Autonomicznym Układem Nerwowym. Jej głównym celem jest pomoc pacjentom w zwiększeniu świadomości własnych reakcji autonomicznych, nauka elastycznego przechodzenia między stanami AUN i powrót do stanu poczucia bezpieczeństwa (wentralnego), który umożliwia zaangażowanie społeczne i samokontrolę. Terapeuci stosujący to podejście pomagają zidentyfikować, na jakim poziomie układu nerwowego pacjent się znajduje w danym momencie i jakie reakcje fizjologiczne oraz emocjonalne temu towarzyszą. Jak działa teoria poliwagalna w praktyce?

W terapii poliwagalnej wykorzystuje się różnorodne techniki, które oddziałują na Nerw Błędny i cały AUN. Należą do nich przede wszystkim nauka prawidłowego oddychania (szczególnie przeponowego), ćwiczenia uważności (mindfulness) i medytacja, które pomagają zmniejszyć napięcie i poprawić ogólne samopoczucie. Istotną rolę odgrywa również praca z ciałem, taka jak terapia ruchowa, joga, tai chi, czy łagodny masaż, mające na celu redukcję stresu, poprawę równowagi emocjonalnej i fizycznej oraz wzmocnienie układu nerwowego. Techniki te wspierają aktywację brzusznej gałęzi Nerwu Błędnego, co prowadzi do zwiększenia poczucia spokoju i relaksu.

Korzyści płynące z terapii poliwagalnej są szerokie i dotyczą zarówno sfery psychicznej, jak i fizycznej. Pacjenci doświadczają poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego, obniżenia poziomu stresu i napięcia, lepszej jakości snu oraz wzmocnienia systemu odpornościowego. Zmniejszenie aktywności układu nerwowego przekłada się na zmniejszenie napięcia mięśniowego, zwiększenie poziomu energii i redukcję bólu. Co więcej, terapia poliwagalna może przyczynić się do lepszego funkcjonowania w relacjach interpersonalnych oraz łagodzenia objawów chorób psychosomatycznych, takich jak choroby serca, trawienne czy autoimmunologiczne. Uczy ona również, że nie wszystkie nasze reakcje są dobrowolne, zdejmując moralny osąd z zachowań wynikających z dysfunkcji AUN i dając nadzieję na świadome zmiany.

Terapia Poliwagalna w Kontekście Traumy i Stresu Chronicznego

Doświadczenie traumy, zarówno jednorazowej, jak i długotrwałego stresu, może głęboko zakłócić zdolność układu nerwowego do elastycznego funkcjonowania i płynnego przechodzenia między autonomicznymi stanami. Warto zgłębić, w jaki sposób teoria traumy odkrywa wpływ tych wydarzeń na zdrowie psychiczne. W jaki sposób teoria poliwagalna wyjaśnia wpływ traumy i stresu na układ nerwowy?

Osoby po traumie często doświadczają nadwrażliwości na bodźce, co prowadzi do zwiększonej reakcji „walcz lub uciekaj” (stan współczulny). Przejawia się to nadmiernym wzbudzeniem, chronicznym napięciem mięśniowym, przyspieszonym biciem serca oraz wzmożoną czujnością. Jednocześnie, może występować ograniczona zdolność do wchodzenia w stan relaksacji i odprężenia, co manifestuje się trudnościami z zasypianiem, problemami trawiennymi, przewlekłym zmęczeniem, a nawet poczuciem rozproszenia czy dysocjacji, typowymi dla stanu „zamrożenia” (dorsalnego).

Trauma wpływa również na zaburzenia kontroli emocji, powodując wahania nastroju, trudności w opanowaniu uczuć oraz zwiększoną podatność na lęki i napady paniki. Nawet doświadczenia relacyjne o charakterze traumatycznym, mające swoje początki w okresie płodowym (np. trudności socjoekonomiczne matki, brak wsparcia społecznego), mogą mieć długoterminowe konsekwencje dla rozwoju mózgu i układu nerwowego dziecka, wpływając na jego zdrowie psychiczne i fizyczne, a także zwiększając ryzyko problemów w zachowaniu i nawiązywaniu zdrowych relacji w przyszłości. Odczuwalne są wtedy echa dawnych wydarzeń, które wpływają na nasz układ nerwowy.

Terapia poliwagalna oferuje skuteczne narzędzia do pracy z dysfunkcją Autonomicznego Układu Nerwowego wynikającą z traumy. Poprzez aktywację brzusznej gałęzi tego nerwu, pomaga przywrócić poczucie spokoju i łączności, zmniejszyć chroniczne wzbudzenie i zwiększyć elastyczność systemu. Dzięki temu osoby z PTSD, zaburzeniami lękowymi czy depresją mogą nauczyć się zarządzać swoimi reakcjami i powrócić do spokojnego, zrównoważonego życia. Czy teoria poliwagalna jest skuteczna w leczeniu ADHD lub PTSD?

Gimnastyka Neuronalna i Ćwiczenia Aktywujące Nerw Błędny

W praktyce terapii poliwagalnej kluczową rolę odgrywa „gimnastyka neuronalna” – system działań, które sprzyjają poczuciu stabilności, pomagają ciału dostroić układ nerwowy i zoptymalizować zachowanie, uczenie się oraz zdrowie psychiczne. Celem jest świadoma aktywacja brzusznej gałęzi nerwu, która odpowiada za stan zaangażowania społecznego i relaksu. Gdzie znaleźć ćwiczenia z terapii poliwagalnej i jak aktywować Nerw Błędny?

Ćwiczenia te dzielą się na kilka kategorii:

1. **Aktywności Ruchowe:**
* **Kołysanie:** Na huśtawce, w hamaku, na drabinkach czy linach.
* **Ćwiczenia równoważne:** Na dysku, platformie, równoważni.
* **Izometryczne ściskanie:** Gniotki, piłki antystresowe, rozciąganie taśm thera-band.
* **Rotacje tułowia, obręczy barkowej i szyi:** Skręty głowy w lewo i prawo („tik-tak”), w górę i w dół („bim-bam”).
* **Ćwiczenia oczu:** Patrzenie w prawo, lewo, górę, dół, po skosie, „leniwe ósemki” ręką, nogą, nosem, oczami (np. patrzenie na łokieć przez 15-30s do ziewnięcia/westchnienia).
* **Ruchy żuchwą:** Opuszczanie i unoszenie, na boki, do przodu i tyłu.
* **Umiarkowana, codzienna aktywność fizyczna:** Spacer, taniec, pływanie, jazda na rowerze – zwłaszcza taka, która sprawia radość i jest swobodna.
* **Ćwiczenie „Obserwowanie otoczenia”:** Leżąc na plecach, splecione ręce za głową, bez poruszania głową, patrz w prawo, następnie w lewo. Pomaga niwelować stres i poprawia zaangażowanie społeczne. Takie ćwiczenia pomagają również budować stabilność układu nerwowego.

2. **Techniki Dźwiękowe:**
* **Śpiewanie, nucenie, mruczenie:** Wibracje te stymulują ten nerw. Można śpiewać samogłoski z rękami na różnych częściach ciała (np. „oooo” na sercu, „uuuu” na brzuchu, „eeeee” na szyi, „aaaaa” na płucach, „iiiiii” na głowie, „yyyyyy” na mostku).
* **Terapia dźwiękowa:** Słuchanie dźwięków o określonych częstotliwościach.

3. **Techniki Manualne:**
* **Masaż stawów skroniowo-żuchwowych i ziewanie:** Uwalnia napięcie w obrębie twarzy.
* **Ćwiczenia mięśni mimicznych twarzy:** Uśmiechanie się, miny, ruchy żuchwą, zaciskanie ust/oczu.
* **Masaż czoła między brwiami:** Naciskanie punktu i przesuwanie palca w górę przez 45 sekund – poprawia koncentrację, łagodzi bóle głowy, wzmacnia intuicję.
* **Masaż z użyciem narzędzi:** Piłki z kolcami, wałeczki, szczotki. Takie ćwiczenia sprzyjają redukcji stresu.

4. **Ćwiczenia Oddechowe:**
* Ćwiczenia oddechowe na stres, takie jak oddychanie przeponowe (brzuszne): Kładzenie jednej ręki na klatce, drugiej na brzuchu i skupienie się na unoszeniu brzucha podczas wdechu i opadaniu podczas wydechu.
* **Oddech liczony:** Spokojny wdech na 3-5 liczeń, wydech na 3-5 liczeń.
* **”Oddychanie po palcach”:** Palcem wskazującym prawej ręki obrysowywanie lewej dłoni – wdech po kciuku w górę, wydech w dół, i tak kolejno po wszystkich palcach.
* **Zapachy:** Wąchanie przedmiotów, kosmetyków, olejków eterycznych – ma wpływ na układ limbiczny i autonomiczny.

5. **Techniki Uziemienia i Kotwiczenia („Tu i Teraz”):**
* **”Kotwica”:** W obliczu narastających emocji, skupienie się na zmysłach: wymień pięć rzeczy, które widzisz, cztery rzeczy, które słyszysz, trzy rzeczy, które czujesz (dotykają skóry), dwie rzeczy, których zapach czujesz, jedną rzecz, której smak wyczuwasz w ustach. Uspokaja ciało, myśli i emocje.

Regularne stosowanie tych ćwiczeń, zwłaszcza w połączeniu ze wsparciem terapeutycznym, może znacząco poprawić zdolność do samoregulacji, zmniejszyć reakcje na napięcie i zwiększyć poczucie stabilności oraz życiową elastyczność. Ważne jest, aby nauczyć się ich w stanie wentralnym (zielonej strefie), by móc je automatycznie zastosować, gdy system nerwowy przejdzie w tryby obronne.

Zastosowanie Teorii Poliwagalnej w Różnych Sferach Życia

Teoria poliwagalna, ze względu na swoje holistyczne podejście do ludzkiego funkcjonowania, znalazła szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach, wykraczających poza tradycyjną psychoterapię. Oferuje ona nowe perspektywy i narzędzia, które mogą przynieść znaczące korzyści:

1. **Medycyna:** Z perspektywy teorii poliwagalnej, diagnostyka i leczenie pacjentów uwzględnia mechanizmy działania Autonomicznego Układu Nerwowego w odniesieniu do objawów choroby. Zrozumienie, jak ciało i mózg/umysł komunikują się ze sobą na zasadzie ciągłych sprzężeń zwrotnych w celu utrzymania homeostazy, pozwala na bardziej kompleksowe podejście do wielu schorzeń, w tym chorób psychosomatycznych, autoimmunologicznych czy przewlekłych stanów bólowych. Długotrwałe napięcie i dysfunkcja AUN są często podstawą fizycznych dolegliwości. W tym kontekście Medycyna Holistyczna zyskuje na znaczeniu.

2. **Rodzina i Edukacja:** Teoria poliwagalna podkreśla znaczenie środowiska uczenia się i interakcji z rówieśnikami, nauczycielami i rodzicami, które muszą cechować się sygnałami poczucia stabilności, aby dziecko mogło optymalnie się rozwijać i uczyć. Zachęca do zmiany perspektywy z oceniającej zachowania dziecka na wspierającą rozregulowany system, wyjaśniając mechanizmy konieczne do jego uspokojenia. Zrozumienie, że „trudne zachowania” często wynikają z dysregulacji, a nie złej woli, pozwala dorosłym na bardziej empatyczne i skuteczne wspieranie dzieci w zarządzaniu emocjami i zachowaniami.

3. **Opieka Społeczna:** W szerszej perspektywie, wiedza o teorii poliwagalnej może wspomóc wysiłki na rzecz tworzenia bezpieczniejszego społeczeństwa. Rozumienie mechanizmów neurobiologicznych leżących u podstaw reakcji na zagrożenie i poczucie spokoju może pomóc w radzeniu sobie z rosnącymi dysproporcjami, nierównościami społecznymi oraz problemami politycznymi, promując empatię i koregulację w społecznościach.

4. **Liderzy i Coachowie:** W kontekście zarządzania i budowania zespołu, teoria poliwagalna może znacząco poprawić komunikację, zarządzanie napięciem w zespole i budowanie relacji. Liderzy i coachowie rozwoju osobistego mogą tworzyć bardziej stabilną i zaangażowaną atmosferę oraz kulturę w miejscu pracy, rozumiejąc, jak ich własny stan autonomiczny i sygnały niewerbalne wpływają na wzajemne dostrojenie w zespole, wspierając kreatywność i efektywność. Katarzyna Maruszewska również bada te obszary.

5. **Wspieranie Osób z ADHD:** Osoby z ADHD często doświadczają nadreaktywności układu współczulnego, co utrudnia efektywną kontrolę emocji, koncentrację i codzienne funkcjonowanie. Terapia poliwagalna może pomóc poprzez techniki zwiększające poczucie stabilności i aktywujące Nerw Błędny brzuszny. Ćwiczenia oddechowe, uważność, praca z ciałem oraz strategie tworzenia „bezpiecznej bazy” redukują reakcje napięcia, poprawiają interocepcję (świadomość ciała) i wspierają rozwój umiejętności społecznych, ucząc lepszego zarządzania pobudzeniem i impulsywnością. Jak teoria poliwagalna może pomóc w konkretnych zaburzeniach, takich jak ADHD?

Teoria poliwagalna jest wciąż obszarem dynamicznych badań, a jej zastosowania z pewnością będą się dalej rozszerzać, oferując nowe możliwości poprawy jakości życia w różnych aspektach. Klaudia Ogrodnik wskazuje na jej przyszłościowy potencjał.

Rola Specjalistów w Terapii Poliwagalnej

Potencjał integracyjny teorii poliwagalnej jest ogromny, co oznacza, że wielu specjalistów z różnych dziedzin może włączać jej zasady i techniki do swojej praktyki klinicznej, niezależnie od pierwotnego wykształcenia. Terapia poliwagalna jest stosowana przez szerokie grono profesjonalistów, którzy dążą do holistycznego wspierania swoich klientów. Kto stosuje terapię poliwagalną?

Najczęściej z terapią poliwagalną spotkamy się w gabinetach **psychoterapeutów**, w tym tych specjalizujących się w **terapii po doświadczeniach traumatycznych i zaburzeniach adaptacyjnych**. Psychoterapeuci wykorzystują ją do pomocy klientom w zwiększaniu świadomości własnych reakcji autonomicznych, nauce opanowywania emocji i osiąganiu zdrowego balansu między trybem pobudzeniowym a hamującym. Wprowadza ona element pracy z ciałem, świadomością fizyczną i dostrojenia emocjonalnego, uzupełniając inne podejścia terapeutyczne, takie jak psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) czy terapia schematów.

**Psychiatrzy** mogą również korzystać z tej teorii, aby lepiej zrozumieć neurobiologiczne podstawy objawów psychiatrycznych i zintegrować interwencje somatyczne z farmakoterapią. **Fizjoterapeuci** i inni specjaliści zajmujący się pracą z ciałem, tacy jak terapeuci jogi czy tai chi, stosują techniki aktywujące ten nerw w celu redukcji napięcia mięśniowego, poprawy równowagi i wspierania ogólnego dobrostanu fizycznego. **Terapeuci zajęciowi** oraz **pedagodzy specjalni** mogą wykorzystywać jej zasady w pracy z dziećmi, zwłaszcza tymi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu czy ADHD, aby wspierać ich sensoryczną i społeczną adaptację.

Ponadto, teoria poliwagalna zyskuje na znaczeniu w pracy **coachów** i **liderów**, którzy stosują jej zasady do poprawy komunikacji, zarządzania napięciem w zespole i tworzenia środowiska pracy sprzyjającego poczuciu stabilności i zaangażowania. Wiedza o neurobiologii poczucia bezpieczeństwa staje się kluczowym elementem profesjonalnego wsparcia w wielu kontekstach, podkreślając, że zrozumienie i świadome zarządzanie układem nerwowym są fundamentem zdrowia i efektywności w życiu. Jakie korzyści może przynieść terapia poliwagalna?

Filip Kwiatkowska

Filip Kwiatkowska to doświadczony terapeuta, który z pasją wspiera swoich pacjentów w trudnych momentach życia. Specjalizuje się w psychoterapii, integrując nowoczesne metody terapeutyczne z najnowszymi osiągnięciami naukowymi. Jego podejście opiera się na empatii i zrozumieniu, co pozwala na stworzenie bezpiecznej przestrzeni dla każdego pacjenta. Wierzy w zrównoważony rozwój i ciągłe doskonalenie siebie oraz swojego warsztatu, aby móc oferować innowacyjne i skuteczne wsparcie.